Author: Ramazan Qafarlı

Açar sözlər: mifoloji mətnlər, tədqiqat tarixi, toplu, oğuz, folklor, etnoqrafiya, tarix, fəlsəfə, mif, ritual, bədii şüur 80-ci illərdə A.Acalov[1]Azərbaycan türklərinin mifoloji mətnlərini toplayıb tərtib etmiş və 90-cı illərdə M.Məmmədov[2] Azərbaycan miflərinin mətnləri əsasında namizədlik dissertasiyası müdafiə et-mişdir. Y.M.Lotmanın məktəbini keçmiş…

Açar sözlər: Azərbaycan-türk mifologiyası, tədqiqat tarixi, tan­rı elmi, əsatir, əfsanə, mifik ob­raz, tanrılar və ruhlar, mif, ritual Azərbaycanda miflərə marağın tarixi çox qədim olsa da, araşdırılmasına son dövrlərdə başlanılmışdır. «Avesta»da, M.Kalankatuklunun «Albaniya tarixi»ndə (IX-X əsr), müsəlman intibahının görkəmli nümayəndələri Xaqani…

“Mif və romantizm” problemi son illərdə geniş aktuallıq qa­zanmışdır və prinsip etibarı ilə ona görə mühüm sayılmışdır ki, bütün araşdırmalar dünyaanlamının xüsusiyyətlərini və ro-man­tiklərin bədii düşüncəsinin spesifikliyini aydınlaşdırmaq məq­sədinə yönəldilmişdir. Romantik mifyaratmanın öyrənilməsi tələb edir ki, romantiklərdə tarixi-ənənəvi və milli-mənəvi…

Maspero «Şərq tarixi» kitabında «müqəddəs fahişəlik»dən bəhs açır və qədim Misir qadınları haqqında sonralar əksər Avropa və rus alimlərinin dilinə düşən bu sözləri yazır: «La sainte est toujours prostituee» V.V.Rozanov «Люди лунного цъвета» («Ay işığının insanları») əsərində məsələyə aydınlıq gə­tirməyə…

Arxetip

Maraqlıdır ki, bir çox sufilər təsəvvüfü – mütləq azadlıq, xeyir­xahlıq, qəlb genişliyi və özünə qarşı zülm etməmək kimi başa düşmüşlər. Rüvaym (915-ci ildə ölmüşdür) üzünü gənc İbn Hafifə tutub deyirdi ki, «Sufizm – ürəyi həqiqət naminə qurban verməkdir, onun haqqındakı…

Arxetiplər nəzəriyyəsi

Arxetiplər (ilk yaradılanlar) – universal mifoloji motiv və sü­jetlərin ilkin obrazları, isveçrəli psixoanalitik K.Q.Yunqun tə­li­minə görə, kollektivin qeyri-şüuri əhatəsində öz-özünə doğul­muş, təkcə kortəbii yaranış formalarında (yuxu və b. ona oxşar for­malarda) yaşamamış, həm də mif yaradıcılığına xidmət et­miş­dir.[1] Ona görə…

Milyon il əvvəllərdə, hələ mədəniyyətin və inkişafın gös­tə­ri­ciləri mövcud olmayan çağlarda insanların həyat, zaman və mə­kanla bağlı görüşlərinin əsasını təbiət obrazları təşkil etmiş, il­kin bədii yaradıcılıq formaları kimi mifologiya meydana gəl­miş və dünya barədə təsəvvürlərin qol-qanad açıb genişlən­mə­si­nə münbit şərait…

Heydər Əliyev və qədim  Türk mifoloji-folklor irsi

Bizim nəsil ömrünün ən ehtiraslı və coşğun çağlarını acı­na­caqlı günlərdə yaşamışdır. İkinci Dünya müharibəsindən son­ra dünyaya göz açan insanların uşaqlıq və gənclik çağları «itiril­miş» hesab edilirdi. Faşizmin törətdiyi cinayətlər bütün dünyanı bü­rüsə də, yaralar tez sağalmışdı. Bizim nəslin 1989-91-ci il­lər­də başlanan Qərbi Azərbaycan və Qarabağ acısı isə vəzifə düş­gün­lərinin səriştəsizliyi ucbatından hələ də ulu xalqı sarsıdır. XX əsrin sakinlərini neofaşistlərin caynağından ancaq Heydər Əli­yev xilas edə bildi.

Mifin özünəməxsusluğu və təfəkkürdə hegomonluğu daha çox ilkin mədəniyyət mərhələsində özünü biruzə vermişdi. Bu dövr­də mif «mənəvi aləm»in və «elm»in ekvivalenti rolunu oy­na­yırdı. Xüsusi mif sistemləri, anlayışları, kateqoriyaları, mo­del­ləri ilə dünyanı dərk etməyə, öyrənməyə və təsvirə təşəbbüs edi­lir­di. Bu mərhələdə…

Back to top