Category: Müəllif

Dünyanın  yeni 7 möcüzəsi etirazla qarşılandı

İsveçrənin New 7 Wonders qeyri-kommersiya təşkilatı dunyanın yeni yeddi möcüzəsini seçmişdir. Portuqaliyada ümumdünya şəbəkəsində ikinci səsvermənin nəticəsi elan edilmişdir. Dunyanın yeni möcüzələrini 200 tarixi yer arasından seçmişlər. 200 il əvvəl tərtib edilmiş ilkin siyahıdan yalnız Misir ehramları “dünyanın mötəbər möcüzəsi” statusunu qazanmışdır. “Dünya möcüzələrinin” seçilməsi internet vasitəsilə həyata keçirilmişdir. İstənilən adam öz səsini xoşuna gələn mıcüzəyə verə bilərdi. Səsvermədə 100 milyon nəfərdən çox adam iştirak etmişdi. Nəticədə: Böyük Çin səddi, Tac-Mahal (Aqra, Hindistan), Kolizey (Roma, İtaliya), Qayalarda çapilmiş Petra şəhəri (İordaniya), İsa Məsihanın heykəli (Rio-de-Janeru, Braziliya), Maçu-Pikçu (And dağlarındakı qədim İnk şəhəri, Peru), Çiçen-İsa (qədim mayya şəhəri, Meksika) qalib gəlmişdir. Uduzanlar arasında Kreml və Qızıl meydan memarlıq ansamblı (Moskva), Eyfel qülləsi (Paris), Stoynhenc (İngiltərə), Sidney Opera Teatrı (Avstraliya), Azadliq abidəsi (ABŞ) olmuşdur.

Qaziantep – daş heykəllər yurdu

Müdriklərimiz deyiblər ki, “Çox gəzən çox bilər”. Sovet imperiyası çağlarında hamımız
qapalı həyat sürürdük. Keçmiş SSRİ məkanından kənara çıxmaq üçün partiya bürolarından
icazə alırdıq. Sosializm idealogiyası ilə doldurulduğundan beyni kif atmış qocaman
kommunistlər tərəfindən sorğu-suala çəkilirdik. Kapitalist ölkələrinə getmək uçun isə ən
azı Sov. İKP üzvlüyünə namizəd olmalıydıq. Yoxsa burjualara satıla bilərdik. Çətinliklə başa
gələn xarici dövlətlərə səfərlər zamanı hər addımımızı ölçüb-biçib atırdıq ki, haqqımızda
təhlükəsizlik orqanlarına “qorxulu” məlumatlar çatdırılmasın. Əks halda gələcəyimiz
təhlükə altına alınardı. Dünyaya açılan qapılar üzümüzə qapanmışdı. Elə bilirdik ki, tikanlı sərhəd məftillərindən o yana şərin məskəni başlayır. Oralarda hər şey alınıb satılır. Vicdan,
namus, əqidə ancaq bizdə var. Yurdumuzda da, onun sərhədlərindən uzaqlarda da özümüz özümüzü qəfəsə salıb qapısına qıfıl vurmuşduq.

Beşik – bəşər oğlunun yer üzündəki ilk mənzilidir

Beşik bəşər oğlunun yer üzündəki ilk mənzilidir. Onun quruluşu dünyanın ilkin təsəvvürlərdəki mifik modelinə uyğundur. Göy türk qamlarının görüşlərində
dünya yurd (çadır) şəklindədir. Kosmosdakı Ağ yol (Süd yolu, Kəhkəşan) çadrın tikişləri, ulduzlar isə işıq üçün açılan dəliklərdir. Tanrılar hərdən çadrı açırlar ki, yerə tamaşa etsinlər. «Kitabi-Dədə Qorqud» eposunun
finalında oğuz-türk elinin iki qanadı bir-birinə asi düşüb vuruşur,
nəticədə şər məğlub olur. Qələbədən sonra elin başçısının gördüyü ilk iş bundan ibarətdir
ki, «Qazan gög alan çəmənə çadır dikdirdi». Göründüyü kimi, burada qurulan çadır göylə əlaqələndirilir.

Bənövşə baharın müjdəçisidir

Bənövşəni təbiətin qış yuxusundan oyanıb canlanmasının və baharın emblemi hesab edirlər. Onun heç
nə ilə müqayisəyə gəlməyən xoş ətri
var, ləçəklərinin xüsusi çaları xalq
arasında yeni rəng kimi (bənövşəyi)
qəbul edilir. Bu çiçək yaşıl yarpaqlarının arasından çıxıb boylandığı, başanı saplağına doğru əydiyi üçün folklorda və yazılı ədəbiyyatda poetik obraza çevrilmişdir.

“Koroğlu” eposunun ilk nəşrləri: Şopen və Xodzko – OLDUĞU KİMİ

«Koroğlu» Azərbaycan xalqının dünya mədəniyyəti xəzinəsinə bəxş etdiyi ən möhtəşəm ədəbi sənət nümunələrindən biridir. Eposun yurdumuzda yaranıb bir neçə istiqamətdə sərhədlərimizi aşaraq geniş yayılmasının əsas səbəbi odur ki, məzmununda milli məhdudiyyət və dini təəssübkeşlik yoxdur, daha doğrusu, üst qatda əsas qayəsi azadlıq və ictimai haqsızlığa qarşı barışmazlıq ideyaları aşılamaqdır. Ona görə də bir neçə əsr ərzində Azərbaycan «Koroğlu»su ilk olaraq Qafqazda – kumık, gürcü, abxaz və ermənilər, Şərqdə, əsasən Orta Asiyada – qazax, özbək, türkmən, qaraqalpaq və taciklər, Sibirdə tobol tatarları, Yaxın Şərqdə – fars, ərəb, kürd və osmanlı türkləri, Qərbə doğru istiqamətlənəndə – qaqauz, moldavan, macar, balkanlar, krım tatarları arasında özünü epik vüsətli qəhrəman tək təsdiqlətmişdir.

NƏSİMİNİN POEZİYASINDA MİFOLOJİ GÖRÜŞLƏR

Nasimi təkcə maddi varlıqları – kainatdakı bütün cismləri və dünyanı deyil, İnsanın daxilindəki mənəvi amilləri də puhi – əbədi aləm kimi məhz bəşər oğlunun timsalında mənalandırırdı:

Surətə baxü mənini surət içində tam kim,
Cism ilə çan mənəm, vəli cism ilə cana sığmazam.

Yani suratə bax və mənanı (iç görünüşü) tanı, çünki çism ilə – bütün aləm uilə can mənəm, o səbəbdən də cılız bədənə – cismə və cana sığmaram.

Back to top