QARABAĞ
Beynəlxalq Sosial və humanitar Elmlər üzrə Müasir Tədqiqatlar Konfransının Proqramı və Xülasələr kitabı
17-19 iyun 2021 Qarabağ, Azərbaycan
REDAKTORU
Prof., Dr. Ramazan QAFARLI
KARABAGH
International Congress of Modern Studies in Social and Human Sciences June 17-19, 2021 Karabagh, Azerbaijan
Abstract Book
EDITOR
Prof. Dr. Ramazan GAFARLI
“Kitabi-Dədə Qorqud” (“Kitab-i Dədəm Qorqud əla lisan-i taife-i Oğuzan” (Oğuz tayfalarının dilində Dədəm Qorqudun kitabı Oğuz türk dastanı. Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsidir
“Kitabi-Türkmən lisani” oğuznaməsi şifahi “Dədə Qorqud” eposu ənənəsi ilə birmənalı şəkildə bağlı olan mətndir. O, poetik strukturunun hər bir səviyyəsi və həmin səviyyələri təşkil edən elementləri ilə istisnasız olaraq bütün hallarda “Dədə Qorqud” eposu nüvəsinə gedib çıxır.
Novruz bayramı, əsasən,
üç böyük etnosa: türk, hind-Avropa və sami etnoslarına aid olan xalqların mədəniyyətlərini və
dillərini bir kontekstdə birləşdirir. Bu bayram rəsmi və qeyri rəsmi olaraq azərbaycanlılar,
türklər, qazaxlar, türkmənlər, qırğızlar, özbəklər, qaraqalpaklar, krım-tatarlar, kazan-tatarlar,
başqırdlar, saxalar, yakutlar, şorlar, teleutlar, xakaslar, altaylılar, noqaylar, qaraimlər,
qaraçaylar, uyğurlar, çuvaşlar, qarapapaq-tərəkəmələr, qaqauzlar, Dağıstanın bəzi iberqafqazdilli xalqları, çeçenlər, farslar, giləklər, taciklər, əfqanlar, puştunlar, pakistanlılar,
ərəblər, kürdlər və s. xalqlar arasında yayılmışdır. Novruz bayramı müxtəlif etnos və xalqları
vahid mədəniyyət fenomeni ətrafında birləşdirməklə xalqlararası harmoniya modeli kimi
çıxış edir.
Novruz bayramı coğrafi
strukturuna görə kontinental mahiyyət daşıyır. Avropa, Asiya və Şimali Afrikada müxtəlif
etnosların nümayəndələri tərəfindən müxtəlif transformativ şəkil və modifikasiyalarda qeyd
olunan bu bayram həmin etnosların ana vətəni kimi dünyanın üç qitəsini, miqrasiyaların
nümunəsində isə bütün materik və qitələri biri-birilə birləşdirən, onlar arasında sülh və sevgi
yaradan ümumbəşəri harmoniya və sülh bayramıdır.
Novruz bayramı dünyanın Asiya,
Avropa və Afrika kimi üç böyük qitəsində müxtəlif etnosları, xalqları, etnik qrupları, dövlətləri,
siyasi quruluşları, ideologiyaları, tarixi və müasir mədəniyyətləri, səmavi və qeyri-səmavi
dinləri, adət-ənənələri, dil ailələrini, mədəni arealları, insanlığın keçmişi, bugünü və gələcəyini
biri-biri ilə birləşdirən, onlar arasında sosial, siyasi, mədəni, psixoloji harmoniya və sülhü
bərqərar edən fenomenal mədəniyyət hadisəsidir
Novruz bayramı dünyanın Asiya,
Avropa və Afrika kimi üç böyük qitəsində müxtəlif etnosları, xalqları, etnik qrupları, dövlətləri,
siyasi quruluşları, ideologiyaları, tarixi və müasir mədəniyyətləri, səmavi və qeyri-səmavi
dinləri, adət-ənənələri, dil ailələrini, mədəni arealları, insanlığın keçmişi, bugünü və gələcəyini
biri-biri ilə birləşdirən, onlar arasında sosial, siyasi, mədəni, psixoloji harmoniya və sülhü
bərqərar edən fenomenal mədəniyyət hadisəsidir
Türklərin ən qədim təbiət bayramıdır. Çin mənbələrində b. e. yüz illər öncə
Hunların 21 martda bahar şənlikləri təşkil etdikləri barədə qeydlərə rast gəlirik. “Ərgənəkon” dastanında əski yurda dönüş yazın ilk günü ilə bağlanır və
üç min əvvəl bünövrəsi qoyulmuş adət – kürədə qızdırılan dəmiri döymə törəni bu gün də ən
yüksək dairələrdə icra olunur.
Türk dünyasının ikinci minillikdə yetirdiyi böyük şəxsiyyətlərdən biri, Azərbaycan
ədəbiyyatının, bütövlükdə XX əsr poetik fikrinin görkəmli nümayəndəsi Bəxtiyar Vahabzadə
çoxsahəli fəaliyyəti ilə respublikamızın sərhədlərindən çox-çox uzaqlarda tanınır.
“Kitabi-Dədə Qorqud” (“Kitab-i Dədəm Qorqud əla lisan-i taife-i Oğuzan” (Oğuz tayfalarının dilində Dədəm Qorqudun kitabı Oğuz türk dastanı. Azərbaycan xalq ədəbiyyatının ən qədim yazılı abidəsidir.