Category: Mifin struktur poetikası

Arxetip (hərfi tərcüməsi əski, ilkin obraz, dünyanın ən qə­dim obrazı, yaxud bədii yaradıcılığa qədərki obraz deməkdir) – ob­razın və onun daşıdığı mənanın başlanğıcdakı vəhdətidir, hər iki­sinə aid «xüsusi enerji»dir. O hansısa əbədi həqiqət kimi də mü­əy­yənləşə bilər. Lakin onun kokret…

Mifin özünəməxsusluğu və təfəkkürdə hegomonluğu daha çox ilkin mədəniyyət mərhələsində özünü biruzə vermişdi. Bu dövr­də mif «mənəvi aləm»in və «elm»in ekvivalenti rolunu oy­na­yırdı. Xüsusi mif sistemləri, anlayışları, kateqoriyaları, mo­del­ləri ilə dünyanı dərk etməyə, öyrənməyə və təsvirə təşəbbüs edi­lir­di. Bu mərhələdə…

Milyon il əvvəllər – hələ mədəniyyətin və təkamülün gös­tə­riciləri nəzərə çarpmayan çağlarda insanların dünya, həyat, za­man, məkan və kəmiyyətlə bağlı görüşlərinin əsasını primitiv tə­bi­ət obrazları təşkil etmiş, ilkin bədii yaradıcılıq forması kimi mi­fologiyanın bəzi ünsürləri meydana gəlmiş və ulu əcdad…

Fırlanan dünyada heç nə yerində donub qalmır. Zaman də­yiş­­diyi kimi varlıqlar, hadisələr də anbaan başqalaşır. A.F.Lo­se­vin Mütləq (absolyut) dialektika-mütləq mifologiya təlimində gö­s­tərilir ki, «hər bir kateqoriya ilkin varlıqdır». Ancaq o, il­kin­li­yini həmişə qoruyub saxlaya bilmir, başqa sözlə, yerində do­nub qalmır,…

Klassik ritorika öz sahəsinə aid biliklərə üç aspektdən ya­na­şırdı: elocitio (söz), dispositio (sintaksis), inventio (məna). Buna uyğun olaraq rus formal nəzəriyyəsinin nümayəndələri də ədə­biyyatşünaslıq araşdırmalarını üç sahəyə ayırmışdılar: üs­lu­biy­yat, kompozisiya və mövzu. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında araşdırmalar bölgünün so­nuncu qrupuna əsərin ideya…

A. Əməliyyatlar: Mətnin diqqətlə oxunması və öyrənilməsi. Mikroanalizi (hissələrə ayırmaqla təhlil etmək). İnterpretasiyası (eposdakı problemlərin araşdırıcının başa düş­dü­yü şəkildə təsviri). Ay­dınlaşdırılması (qoyulan məsələləri mətndənkənar va-sitələrlə açıq­lamaq). Mo­delləşdirilməsi: oğuznamə toplusunun ön sözü, müqəddiməsi, oğuz söyləmələri, sənət, sənətkar və oğuznamə haqqında ilk…

Struktur təhlil predmetinin kateqoriyaları Ümumi amillər: İşarə / məna – zaman, məkan, insan, cə­miyyət, təbiət / onların yaradıcılıq aktına çevrilib bədii obraz-lar­la əksi və qarşılıqlı əlaqəsi. Nitq/dil – Orta çağlarda Azərbaycan türklərinin şifahi və ya­zılı dili/fonopoetik, qramatik və leksik vasitələr,…