Category: Mifologiya

Arxetiplər nəzəriyyəsi

Arxetiplər (ilk yaradılanlar) – universal mifoloji motiv və sü­jetlərin ilkin obrazları, isveçrəli psixoanalitik K.Q.Yunqun tə­li­minə görə, kollektivin qeyri-şüuri əhatəsində öz-özünə doğul­muş, təkcə kortəbii yaranış formalarında (yuxu və b. ona oxşar for­malarda) yaşamamış, həm də mif yaradıcılığına xidmət et­miş­dir.[1] Ona görə…

Milyon il əvvəllərdə, hələ mədəniyyətin və inkişafın gös­tə­ri­ciləri mövcud olmayan çağlarda insanların həyat, zaman və mə­kanla bağlı görüşlərinin əsasını təbiət obrazları təşkil etmiş, il­kin bədii yaradıcılıq formaları kimi mifologiya meydana gəl­miş və dünya barədə təsəvvürlərin qol-qanad açıb genişlən­mə­si­nə münbit şərait…

Mifin özünəməxsusluğu və təfəkkürdə hegomonluğu daha çox ilkin mədəniyyət mərhələsində özünü biruzə vermişdi. Bu dövr­də mif «mənəvi aləm»in və «elm»in ekvivalenti rolunu oy­na­yırdı. Xüsusi mif sistemləri, anlayışları, kateqoriyaları, mo­del­ləri ilə dünyanı dərk etməyə, öyrənməyə və təsvirə təşəbbüs edi­lir­di. Bu mərhələdə…

Milyon il əvvəllər – hələ mədəniyyətin və təkamülün gös­tə­riciləri nəzərə çarpmayan çağlarda insanların dünya, həyat, za­man, məkan və kəmiyyətlə bağlı görüşlərinin əsasını primitiv tə­bi­ət obrazları təşkil etmiş, ilkin bədii yaradıcılıq forması kimi mi­fologiyanın bəzi ünsürləri meydana gəlmiş və ulu əcdad…

Fırlanan dünyada heç nə yerində donub qalmır. Zaman də­yiş­­diyi kimi varlıqlar, hadisələr də anbaan başqalaşır. A.F.Lo­se­vin Mütləq (absolyut) dialektika-mütləq mifologiya təlimində gö­s­tərilir ki, «hər bir kateqoriya ilkin varlıqdır». Ancaq o, il­kin­li­yini həmişə qoruyub saxlaya bilmir, başqa sözlə, yerində do­nub qalmır,…

Klassik ritorika öz sahəsinə aid biliklərə üç aspektdən ya­na­şırdı: elocitio (söz), dispositio (sintaksis), inventio (məna). Buna uyğun olaraq rus formal nəzəriyyəsinin nümayəndələri də ədə­biyyatşünaslıq araşdırmalarını üç sahəyə ayırmışdılar: üs­lu­biy­yat, kompozisiya və mövzu. Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında araşdırmalar bölgünün so­nuncu qrupuna əsərin ideya…

A. Əməliyyatlar: Mətnin diqqətlə oxunması və öyrənilməsi. Mikroanalizi (hissələrə ayırmaqla təhlil etmək). İnterpretasiyası (eposdakı problemlərin araşdırıcının başa düş­dü­yü şəkildə təsviri). Ay­dınlaşdırılması (qoyulan məsələləri mətndənkənar va-sitələrlə açıq­lamaq). Mo­delləşdirilməsi: oğuznamə toplusunun ön sözü, müqəddiməsi, oğuz söyləmələri, sənət, sənətkar və oğuznamə haqqında ilk…

Son tədqiqatlarda miflərə işarələr sistemi kimi baxıldığın­dan onların semiotika ilə əlaqəsi, bağlılığı, bir-birinə zidd tərəf­lə­ri barədə danışmaq, uğurlu cəhətlərindən faydalanmaq, ziyan gə­­tirən məsələlərdən isə uzaq qaçmaq lazımdır. Semiotika folk­lor­şünaslıqdan cavan elm sahəsidir. Doğrudur, müasir se­mi­oti­ka­nın əsasında ingilis filosofu C.Lokkun «İnsan…

Back to top